Beskidy
Beskid Żywiecki
Wodospad w Sopotni Wielkiej
Wodospad ten jest największym w Beskidach. Znajduje się na wysokości 620 m n.p.m., na potoku Sopotnia (nazywanym także Sopotnia Wielka), w miejscowości Sopotnia Wielka. Miejscowość znajduje się w gminie Jeleśna, w powiecie żywieckim. W niedalekiej okolicy znajdują się miejscowości Sopotnia Mała, Krzyżowa oraz Korbielów. Wokół znajdują się szczyty Beskidu Żywieckiego należące do Grupy Lipowskiego Wierchu (1324 m n.p.m.) i Romanki (1366 m n.p.m.) oraz Grupy Pilska (1557 m n.p.m.).
Potok Sopotnia ma źródła na zboczach Rysianki (1322 m n.p.m.), na wys. 1220 – 1240 m n.p.m. Płynie przez Sopotnię Wielką, Sopotnię Małą, Jeleśną, a następnie wpływa do rzeki Koszarawa. Koryto potoku jest kamieniste, zbudowane z piaskowców, występują liczne progi, na których tworzą się kaskady i małe wodospady. Największy z kamiennych progów ma wysokość ok. 10 m i tworzy wodospad, największy w polskich Beskidach.
Wodospad znajduje się w centrum Sopotni Wielkiej, pod mostkiem na potoku. Jest ciekawy, ponieważ warstwy skalne opadają stromo w tym samym kierunku, w którym spływa woda. To typ wodospadu kataklinalnego. Próg wodospadu ma długość 15 m. Pod wodospadem utworzył się kocioł eworsyjny o głębokości od 12 do 15 m. Na dnie kotła płyty skalne są ułożone ukośnie, co powoduje potężne wiry wody. Zbliżanie się do brzegów potoku, zwłaszcza w miejscu wysokiej, stromej skarpy może być niebezpieczne. Poślizgnięcie się na mokrej skale może skończyć się niebezpieczną kąpielą w wodzie. Od 1964 roku wodospad jest pomnikiem przyrody.
Wodospad w Sopotni Wielkiej, fot. Jerzy Opioła, www.pl.wikipedia.org
Wodospad znajduje się przy szlaku niebieskim prowadzącym z Sopotni Wielkiej na Halę Rysianka.
Beskidy
Beskid Żywiecki
Wodospad na Mosornym Potoku, Zawoja (Zawoja Mosorne)
Mosorny Potok spływa z północno-zachodnikch stoków Pasma Policy w Beskidzie Żywieckim. Jego potoki źródłowe znajdują się na wysokości ok. 920 m n.p.m., pomiędzy Mosornym Groniem (1047 m n.p.m.) a szczytem Kiczorka (1012 m n.p.m.). Potok spływa zalesioną doliną do osiedla Mosorne, należącego do Zawoi. W centrum Zawoi, na wysokości ok. 580 m n.p.m., wpływa do Skawicy. W górnym biegu Mosornego Potoku znajduje się duży wodospad o wysokości 8 metrów. Woda spada z wysokiego progu skalnego, ukształtowanego z dużych głazów fliszu karpackiego. Widać tutaj ciekawy układ skały. U stóp wodospadu nie wytworzył się kocioł eworsyjny.
Do wodospadu można dojść niebieskim szlakiem prowadzącym z Zawoi na Mosorny Groń przez osiedle Mosorne, wzdłuż Mosornego Potoku. Szlak niebieski na Mosornym Groniu łączy się ze szlakiem żółtym, prowadzącym na Policę (1369 m n.p.m.) przez Cyl Hali Śmietanowej (1298 m n.p.m.). W pewnym miejscu szlak niebieski odbija od szlaku żółtego w kierunku Kiczorki. Potem łączy się ze szlakiem zielonym schodzącym ze zboczy Policy do Zawoi.
Wodospad na Mosornym Potoku, By Mrug – Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6866002
Literatura:
www.pl.wikipedia.org
Opr. ES