Babia Ścieżka – Dobry Przewodnik

POGÓRZE KARKONOSKIE

GRABOWIEC

Grabowiec to szczyt w Karkonoszach, a ściślej na Pogórzu Karkonoskim, liczący 784 m n.p.m. Leży w grzbiecie górskim, znajdującym się między Karpaczem Górnym, Sosnówką i Miłkowem. Sąsiednie szczyty to Czoło (874 m n.p.m.) i Głaśnica (608 m n.p.m.). Grabowiec zbudowany jest z granitu karkonoskiego. Na szczycie i zboczach góry występują liczne skałki i głazy. Na północno-zachodnim zboczu są najciekawsze skałki: Mała, Ostra i Patelnia.

Grabowiec jest górą tajemniczą. Prawdopodobnie wokół góry w czasach przedchrześcijańskich istniały jakieś słowiańskie ośrodki kultu pogańskiego. Świadczą o tym niektóre miejscowe nazwy. Na przykład pobliska dolina między Grabowcem a Głaśnicą nazywana jest Pogańską Doliną, a stara droga biegnąca zboczem Grabowca zwana jest Babią Ścieżką lub Ścieżką Czarownic (prowadzi nią żółty szlak). Na pewno jakieś kulty pogańskie odprawiano na zboczu Grabowca, w miejscu, gdzie później, ok. 1212 r., postawiono drewnianą kaplicę św. Anny. Przy kaplicy wypływa Dobre Źródło, z którego woda uznawana była za uzdrawiającą. Kaplica św. Anny stoi do dziś, miejsce wokół niej jest nastrojowe i klimatyczne. Więcej o kaplicy św. Anny i jej najbliższym otoczeniu w poprzednim poście.

Idąc niebieskim szlakiem z Miłkowa do kaplicy św. Anny mija się ruiny dawnego schroniska Bergfrieden Baude zbudowanego w 1912 r. Po II wojnie ulokowano tu Państwowe Prewentorium Dziecięce „Górniak”. Przebywały w nim dzieci chore na gruźlicę lub zagrożone tą chorobą. W latach powojennych gruźlica była dużym problemem. Chorowali na nią dorośli i dzieci. Wiele było sanatoriów i prewentoriów, w których leczono pacjentów. Wiele takich placówek było w górach i na terenach podgórskich. Pod koniec lat 80. XX w. prewentorium na Grabowcu zlikwidowano, a budynek zaczął niszczeć. W 1992 r. wybuchł pożar (może było to celowe podpalenie) i budynek całkowicie został zniszczony. Pozostały jedynie fragmenty niższych kondygnacji zbudowane z kamienia, wyższe kondygnacje były drewniane i te spłonęły.

Kawałek dalej za ruinami, również przy niebieskim szlaku, znajduje się ciekawy obiekt. Jest to sztolnia wykuta w skale, w której w głębi znajduje się betonowy basen napełniony krystalicznie czystą wodą. Różne były domysły co do przeznaczenia tego obiektu. Ale prawda jest prozaiczna. Było to po prostu ujęcie i zbiornik wody dla schroniska Bergfrieden Baude. Kiedyś takie stosowano rozwiązania, aby zaopatrzyć w wodę domy położone w terenie górskim, z dala od innych zabudowań.

Dalej niebieski szlak prowadzi właśnie do kaplicy św. Anny, znajdującej się na placyku jakby wyciętym w zboczu Grabowca. O kaplicy i jej otoczeniu była mowa w poprzednim poście. Oprócz kaplicy jest tu jeszcze gospoda, mały domek Pod Jaworem, polowy ołtarz, ławki i miejsca do odpoczynku. Z drogi rozciągają się widoki na Kotlinę Jeleniogórską, Sosnówkę, Zamek Księcia Henryka, Zamek Chojnik, zachodnią część Karkonoszy, Góry Izerskie, Wysoki Kamień.

Download

Kaplica św. Anny na Grabowcu i Dobre Źródło

Dalej niebieski szlak wiedzie asfaltową drogą przez las, aż do szosy prowadzącej z Karpacza Górnego do Borowic i Sosnówki. Kawałek za kaplicą jest Przełączka pod Grabowcem. Tu znajduje się Dom Wczasowy Lubuszanin. Tu dochodzi także czerwony szlak prowadzący z Karpacza do Mysłakowic (to fragment Głównego Szlaku Sudeckiego im. Mieczysława Orłowicza). Szlakiem tym można dojść jeszcze do Grabowieckich Skał. Wśród nich najciekawsze to Mała, Ostra i największa Patelnia. Patelnia położona jest na wysokości 720 m n.p.m. Jest to duży blok skalny. Na jego szczycie znajduje się płaska duża powierzchnia (stad nazwa skały). Kiedyś (przed 1945 r.) Patelnia była pomnikiem przyrody i znanym miejscem widokowym. Była tam drewniana platforma widokowa. Pozostały także wykute w skale schodki prowadzące na szczyt. Ze szczytu Patelni rzeczywiście rozciągały się widoki na wszystkie strony. Na Karkonosze, Góry Izerskie, Kotlinę Jeleniogórską. Obecnie widoki są ograniczone przez pobliskie wysokie drzewa.

Na Grabowiec (ale nie na sam szczyt) i do kaplicy św. Anny oraz do Grabowieckich Skał prowadzą trzy szlaki:

Szlak żółty – z Sosnówki Dolnej (tzw. Babia Ścieżka), jest to fragment szlaku żółtego im. Tadeusza Stecia, prowadzącego od Dworca Głównego PKP w Jeleniej Górze do skałki Słonecznik (1421 m n.p.m.) na głównym grzbiecie Karkonoszy. Czas przejścia z Sosnówki Dolnej do kaplicy ok. 1 h. Szlakiem można dojść do kaplicy, następnie do Przełączki pod Grabowcem, potem do Przełęczy pod Czołem w Karpaczu Górnym, a następnie szlak wyprowadza na grzbiet Karkonoszy.

Szlak niebieski – prowadzący z Borowic do Miłkowa. Najpierw można dojechać z Karpacza Górnego szosą w kierunku Sosnówki. Droga prowadzi w dół przez las licznymi zakrętami. Na dużej polanie znajduje się parking (na którym można zostawić samochód) i turystyczna wiata. Szlak niebieski przekracza w tym miejscu szosę i prowadzi dalej do Borowic. Aby dotrzeć do kaplicy św. Anny należy pójść szlakiem niebieskim w prawo asfaltową drogą przez las. Po drodze mija się Dom Wczasowy Lubuszanin. Dojście od szosy do kaplicy św. Anny zajmuje ok. 45 minut. Dojście szlakiem niebieskim z Miłkowa zajmuje ok. 1 h.

Szlak czerwony – z Karpacza, od węzła szlaków Biały Jar. Jest to fragment Głównego Szlaku Sudeckiego im. Mieczysława Orłowicza. Szlak od Białego Jaru prowadzi przez zaporę na Łomnicy, następnie zboczem wzniesienia Karpatka, dalej szlak wiedzie przez osiedle Płóczki, następnie doprowadza do Przełączki pod Grabowcem i Domu Wczasowego Lubuszanin. Tutaj można wybrać szlak żółty, który doprowadzi bezpośrednio do kaplicy. A szlak czerwony dalej wiedzie do Mysłakowic i prowadzi obok Grabowieckich Skał. Nie dochodzi bezpośrednio do kaplicy. Czas przejścia tej trasy z Karpacza to ok. 1 h 30 min.

Opracowano na podstawie:

Wikipedia

www.promujemykarkonosze.pl

SOSNÓWKA

Kaplica św. Anny i Święte Źródło na zboczu Grabowca

Wieś Sosnówka leży na pograniczu Pogórza Karkonoskiego i Kotliny Jeleniogórskiej, pomiędzy szczytami Pogórza Karkonoskiego: Kazalnicą, Skibą i Grabowcem, na wysokości od 370 do 720 m n.p.m.

Sosnówka jest jedną z najstarszych wsi w tym rejonie. Istniała już w XIII wieku, bo z tego okresu pochodzą wzmianki o kaplicy św. Anny na zboczu Grabowca. Osada została założona przy starej drodze prowadzącej do Czech, która przebiegała blisko Dobrego Źródła pod Grabowcem (784 m n.p.m.). W XVIII wieku była znaną osadą tkaczy, wyrabiano tu adamaszek i woal. Dziś Sosnówka jest wsią turystyczną, której atutem jest piękne położenie.

Sosnówka ma dwie części: dolną i górną. Sosnówka Dolna leży na obszarze Kotliny Jeleniogórskiej i tu znajduje się centrum wsi. W tej części znajduje się też zapora i zbiornik wody pitnej. Obiekt został ukończony w 2001 roku. Zbiornik Sosnówka pełni rolę rezerwuaru wody pitnej i stanowi zabezpieczenie przeciwpowodziowe. Nie ma funkcji rekreacyjnej, kąpiel w nim i uprawianie sportów wodnych są zabronione.

W Sosnówce Dolnej znajdują się dwa zabytkowe kościoły. Kościół pw. św. Marcina, barokowy z XVIII w., był kiedyś kościołem parafialnym, obecnie pełni rolę kaplicy cmentarnej. Drugi kościół pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej pochodzi z lat 1818-1820, pierwotnie był świątynią ewangelicką. Obecnie to rzymskokatolicki kościół parafialny.

Sosnówka Górna leży na obszarze Pogórza Karkonoskiego. Jej zabudowania ciągną się wzdłuż szosy pnącej się serpentynami do góry, w kierunku Borowic i Karpacza Górnego.

Najciekawszym miejscem w Sosnówce jest, znajdująca się w górnej części wsi, na wysokości ok. 720 m n.p.m., kaplica św. Anny. Położona jest na zachodnim zboczu Grabowca (784 m n.p.m.). Przy niej wypływa Dobre Źródło (zwane też Świętym Źródłem lub Źródłem Miłości).

Pierwszą kaplicę postawiono na początku XIII w. Wydarzenie to odnotowano w kronice parafii Sobieszów pod datą 1212 r. Kaplica została postawiona przy drodze z Pogańskiej Doliny do Dobrego Źródła (droga nazywana była Babią Ścieżką lub Ścieżką Czarownic), w miejscu, gdzie prawdopodobnie znajdował się jakiś stary prasłowiański ośrodek kultu pogańskiego. Była to budowla drewniana. Postawiono ją tuż obok Dobrego Źródła. Uważano, że woda z Dobrego Źródła ma własności uzdrawiające.

Początkowo kaplicą opiekowali się joannici. Fundusze na jej utrzymanie łożył książę świdnicko-jaworski Bolko II. W czasie wojen husyckich kaplica została zniszczona. W XV wieku została odbudowana przez Friedricha Liebenthala z Sosnówki, braci Melke oraz Konrada von Schaffgotscha z Podgórzyna. W czasie wojny trzydziestoletniej kaplica została ponownie zrujnowana.

W latach 1718-1719 postawiono nową kaplicę murowaną w stylu barokowym. Budowla została ufundowana przez hrabiego Hansa Antona von Schaffgotsch z Cieplic, a projektantem i budowniczym był Casper Anton Joseph Jentsch (1699-1757). W 1812 r. do kaplicy św. Anny sprowadzono ołtarz św. Wawrzyńca oraz część wyposażenia z kaplicy św. Wawrzyńca na Śnieżce.

W XX wieku kaplica została zapomniana i niszczała. Okazało się, że zaginął barokowy obraz z ołtarza głównego. Był malowany na blasze przez ucznia Michaela Leopolda Willmanna, największego malarza okresu baroku na Śląsku. Szczęśliwie obraz znalazł się. Okazało się, że na początku XX wieku został przekazany do konserwacji do Torunia. W 2006 roku wrócił do kaplicy.

Architektura kaplicy jest ciekawa. Jest to budowla barokowa, dość duża. Ma kształt rotundy na planie elipsy o wymiarach 14 na 10 metrów. Sklepienie we wnętrzu ma kształt spłaszczonej kopuły. Na zewnątrz sklepienie jest kolebkowe, a dach pokryty jest gontem. Nieduże okna, zwieńczone łukiem, umieszczone są wysoko.

Wyposażenie wewnątrz budowli jest barokowe, z początków XVIII wieku. Jest to ołtarz główny, a w nim obraz przedstawiający św. Annę, Jezusa, Marię i św. Józefa. Są dwa ołtarze boczne, ambona oraz figura św. Wawrzyńca, przeniesiona tu z kaplicy na Śnieżce w 1812 roku.

Ołtarz w kaplicy znajduje się bezpośrednio nad źródłem i kiedyś woda tryskała pod ołtarzem. Jednak woda i wilgoć powodowały niszczenie murów i posadzki budowli. Dlatego odprowadzono wodę poza kaplicę. Dziś źródło wypływa poniżej kaplicy, jest specjalnie obudowane i ogrodzone. Woda z Dobrego Źródła przez wieki była uważana za cudownie uzdrawiającą. Rzeczywiście jest lekko zmineralizowana i słabo radoczynna (ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i moczopędne). Radon w wodzie powodował zanikanie farb na obrazach malowanych na płótnie. Dlatego obrazy w kaplicy namalowane są na blasze.

Kaplica św. Anny, wnętrze, ołtarz główny

Krzesełka z dawnego wyciągu „Zbyszek” w Karpaczu

Stara legenda głosi, że jeśli obejdzie się (lub obiegnie) kaplicę wkoło siedem razy, trzymając w ustach wodę ze źródła, to w życiu będzie się miało szczęście w miłości. Wielu turystów podejmuje udane próby obiegnięcia budowli.

Miejsce, w którym znajduje się kaplica jest bardzo klimatyczne. Panuje tam cisza i spokój. Słychać śpiew ptaków i szum wiatru w koronach drzew. Cały czas przychodzą tam turyści, ale tłumów nie ma. Kaplica oraz Dobre Źródło usytuowane są na placyku, wykrojonym w zboczu góry. Stoi tam także niewielka gospoda. W niej jest restauracyjka i pokoje noclegowe. Jest jeszcze mały domek Pod Jaworem, w nim również pokoje gościnne. Rośnie tu także najstarszy w Karkonoszach jawor o obwodzie 4,5 m. Na placyku ustawiono także dwa krzesełka z dawnego wyciągu krzesełkowego „Zbyszek” z Karpacza na Kopę. Obok kaplicy jest jeszcze polowy ołtarz i ławki.

Z placyku, który jest miejscem widokowym, roztaczają się widoki na zachodnią część Karkonoszy, Góry Izerskie (w tym np. Wysoki Kamień) i część Kotliny Jeleniogórskiej, a także na Sosnówkę Dolną i zbiornik wodny. Całe to miejsce otoczone jest karkonoskim lasem świerkowym z domieszką buka. Miejsce jest klimatyczne, zaciszne, sprzyjające wypoczynkowi. Pod wieczór można podziwiać zachód słońca.

Jak tu dotrzeć?

Można tu dojść kilkoma drogami.

Szlak niebieski – prowadzący z Miłkowa do Borowic. Najpierw można dojechać z Karpacza Górnego szosą w kierunku Sosnówki. Droga prowadzi w dół przez las licznymi zakrętami. Na dużej polanie znajduje się parking (na którym można zostawić samochód) i turystyczna wiata. Szlak niebieski przekracza w tym miejscu szosę i prowadzi dalej do Borowic. Aby dotrzeć do kaplicy św. Anny należy pójść szlakiem niebieskim w prawo asfaltową drogą, prowadzącą przez las. Po drodze mija się Dom Wczasowy Lubuszanin. Dojście od szosy do kaplicy św. Anny zajmuje ok. 45 minut. Dojście szlakiem niebieskim z Miłkowa zajmuje ok. 1 h.

Szlak czerwony – z Karpacza, od węzła szlaków Biały Jar. Jest to fragment Głównego Szlaku Sudeckiego im. Mieczysława Orłowicza. Szlak od Białego Jaru prowadzi przez zaporę na Łomnicy, następnie zboczem wzniesienia Karpatka, dalej szlak wiedzie przez osiedle Płóczki, następnie doprowadza do Przełączki pod Grabowcem. Tutaj można wybrać szlak żółty, który doprowadzi bezpośrednio do kaplicy. Szlak czerwony dalej wiedzie do Mysłakowic. Nie dochodzi bezpośrednio do kaplicy. Czas przejścia tej trasy to ok. 1 h 30 min.

Tag: Babia Ścieżka

KRAINA DUCHA GÓR (2)

KRAINA DUCHA GÓR (1)